آیا بهره بانکی همان رباست*

آقای موسی غنی‏نژاد در مقاله‏ای تحت عنوان «تفاوت ربا و بهره بانکی‏» (فصلنامه نقدونظر، شماره‏12، پاییز 1376) سعی در اثبات این نظریه دارند که دو مقوله یاد شده ماهیتا با یکدیگر متفاوت بوده و ربطی به هم ندارند; تا از این طریق مجوز فعالیت‏بانکهای مبتنی بر نظام بهره را فراهم کنند. البته تلاش صادقانه ایشان برای آشتی دادن میان اثرات مخرب اجتماعی‏اقتصادی ربا و نفی شرعی‏اخلاقی آن از یک طرف، و ضرورت جلوگیری از احتکار پس‏اندازها از طریق دادن پاداشی تحت عنوان بهره بانکی از طرف دیگر، قابل فهم است. اما به نظر می‏رسد که ایشان در این راه به خطا رفته‏اند و در صورت موفقیت راه‏حل پیشنهادی ایشان، ما در نهایت، در راه کشورهای غربی قدم نهاده‏ایم; که این نمی‏تواند مطلوب ما باشد. در این مقاله نشان داده خواهد شد که هیچ فرقی بین ربا و بهره بانکی وجود ندارد و تنها تفاوت این دو، شکل سازمان یافته بهره بانکی است که بانکها در آن، نقش واسطه را بازی می‏کنند.